Προσωπογραφίες | Τετάρτη 18 Οκτωβρίου 2017 | Το είδαν 1949 άτομα

Δρ. Τζων Ντη (1527–1608 ή 1609)

Άγγλος αναγεννησιακός αλχημιστής, μαθηματικός, αστρονόμος, αστρολόγος, φιλόσοφος και μάγος, ουαλικής και κέλτικης καταγωγής, η ετυμολογία του επιθέτου του προέρχεται από την λέξη «du» που στα Ουαλικά – Κελτικά σημαίνει «μαύρος – σκοτεινός». Ο Ντή γεννήθηκε στο TowerWard του Λονδίνου, μια συνοικία κοντά στον Πύργο του Λονδίνου, στις 13 Ιουλίου του 1527. Ο πατέρας του ήταν έμπορος κρασιών, και κατώτερος αυλικός του βασιλιά Ερίκου του VIII, και διέθετε μια τέτοια οικονομική επιφάνεια, που του επέτρεψε να δώσει στο γιο του μια υψηλή μόρφωση. Ο Ντή εισήχθη στο κολέγιο του Αγ. Ιωάννη στο Κέιμπριτζ σε ηλικία μόλις 15 ετών (1542), όπου μελέτησε μαθηματικά, αστρονομία Ελληνικά, Λατινικά, Λογική, Κρυπτογραφία και Ιστορία, αποφοίτησε το 1546 λαμβάνοντας το ”BachelorofArts”. Μετά την απόκτηση του πρώτου του πτυχίου, ταξίδεψε στη Ολλανδία όπου εκεί γνωρίστηκε με πολλούς μελετητές της εποχής. Με την επιστροφή του στην Αγγλία, έφερε μαζί του και τον πρώτο του αστρονομικό εξοπλισμό που κατασκευάστηκε από τον GerardMercator, έναν διάσημο χαρτογράφο εκείνου του καιρού. Το έτος 1546 έλαβε το αξίωμα του καθηγητή διδασκαλίας της Ελληνικής Γλώσσας στο TrinityCollege το οποίο μόλις είχε ιδρυθεί. Αλλά δυστυχώς για αυτόν θα αναγκάσει να φύγει από την Αγγλία και πάλι εξαιτίας ενός μηχανικού ιπτάμενου σκαθαριού που κατασκεύασε ως σκηνικό για μια θεατρική παράσταση της Ειρήνης του Αριστοφάνη, ήταν τέτοια η ομοιότητα του με ζωντανό που το κοινό πίστεψε ότι ήταν ένας δαίμονας.

Μετά την πρώτη του περιπλάνηση στην Ευρώπη (κατά την οποία ήρθε σε επαφή με πολλά άτομα που σχετιζόντουσαν με τον αποκρυφισμό) επέστρεψε στην Αγγλία όπου και έγινε αυλικός αστρολόγος της Βασίλισσας Μαρίας της I, γνωστής και ως BloodyMary, αργότερα έγινε και της Βασίλισσας Ελισάβετ της Ι (όπου σύμφωνα με το μύθο, δημιούργησε μια θύελλα που οδήγησε στην ήττα της επιτιθέμενης ισπανικής αρμάδας το 1588). Στις 28 Μαΐου του 1555 ο Ντή συλλαμβάνεται με την κατηγορία της συνωμοσίας εναντίον της βασίλισσας Μαρίας και φυλακίσθηκε. Τον Αύγουστο του ιδίου έτους στη δίκη του οι κατηγορίες εναντίον του ακυρώθηκαν και αφέθηκε ελεύθερος. Στην συνέχεια η Ελισάβετ ανέβηκε στο θρόνο της Αγγλίας και ο Ντή έγινε σύμβουλος της, αλλά και μυστικός πράκτορας στην υπηρεσία της αντικατασκοπείας του βρετανικού θρόνου (ως μυστικός πράκτορας υπάρχουν ενδείξεις ότι είχε το κωδικό όνομα 007).

Κατόπιν, ο Ντή άρχισε πάλι να ταξιδεύει για αρκετά έτη, σε όλη την Ευρώπη. Το 1571, ο Ντή επέστρεψε στην Αγγλία όπου αγόρασε ένα μέγαρο στο Mortlake πάνω στον ποταμό του Τάμεση, και εκεί δημιούργησε μια από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες εσωτερισμού του κόσμου, με μια τεράστια συλλογή από περίεργα βιβλία, χειρόγραφα και αντικείμενα, τα περισσότερα από τα οποία καταστράφηκαν αργότερα από τον φανατισμένο όχλο (1583) γιατί του απόδιδαν ότι είχε συναλλαγές με το διάβολο, τελικώς το μέγαρο δημεύθηκε από τη βασίλισσα. Η συλλογή του περιελάμβανε πάνω από 4.000 σπάνια βιβλία και 700 χειρόγραφα επιλογής, πολλά από τα οποία βρίσκονται τώρα στο βρετανικό μουσείο. Ανάμεσα τους ήταν πολλά σπανιότατα χειρόγραφα μεταξύ των οποίων και το Necronomicon[1] ή Αλ-Αζιφ του Αμπντούλ Αλχαζρέντ (ή «Τρελού Άραβα»). Ο Χ. Φ. Λάβκραφτ αποδίδει στον Ντή τη μόνη μετάφραση αυτού του θρυλικού βιβλίου στα Αγγλικά.

Η εντυπωσιακή και ιδιαίτερα σημαντική επιρροή του Ντή στην ελισαβετιανή Αγγλία έληξε το 1583, όταν άφησε τη χώρα του για την ηπειρωτική Ευρώπη, όπου επηρέασε σημαντικά την εμφάνιση νέων κινημάτων στην κεντρική Ευρώπη. Αυτό το δεύτερο ή Ευρωπαϊκό μισό της πορείας του Ντή, δεν έχει ακόμη μελετηθεί συστηματικά παραμένοντας στο επίπεδο των διαδόσεων. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο Ντή υπήρξε όχι μόνο ηγήτορας ενός αλχημικού κινήματος στην Βοημία αλλά και ο εμπνευστής ενός κινήματος θρησκευτικής μεταρρύθμισης η φύση του οποίου δεν έχει ακόμη διερευνηθεί πλήρως.

Το 1582 έγινε γνωριμία του Ντή με τον Σερ. ‘Εντουαρντ Κέλλυ (το αληθινό του όνομα ήταν Εντουαρντ Τάλμποτ).O Κέλλυ γεννήθηκε το 1555 στο Lancashire, και είχε ιρλανδική καταγωγή. Ξεκίνησε ως μαθητευόμενος φαρμακοποιός, αργότερα παράτησε τις σπουδές του και άρχισε την περιπλάνηση του. Αρχικά κινήθηκε προς το Worcester, όπου γίνεται αποθηκάριος και αλχημιστής παράλληλα αποκτάει την φήμη του ηδονιστή και του νεκρομάντη. Το 1580 εκδιώχθηκε από το Lancaster απ’ όπου και έχασε τα αυτιά του με την κατηγορία της πλαστογράφησης τίτλων. Τότε πήγε στην Ουαλία όπου αγόρασε μια ποσότητα της θρυλικής «κόκκινης σκόνης» η οποία μετατρέπει τα διάφορα ευτελή μέταλλα σε χρυσό, από έναν πανδοχέα ο οποίος την είχε αποκτήσει από κάποιους τυμβωρύχους. Σε όλη την υπόλοιπη ζωή του ο Κέλλυ προσπαθούσε να ανακαλύψει το «μυστικό της κόκκινης σκόνης», ευελπιστώντας να την παράγει και ο ίδιος. Αυτός ήταν και ένας από τους λόγους για τους οποίους δέχτηκε να γίνει ο «οραματιστής» του Ντή.

Ο Ντή, μαζί με τον Κέλλυ δημιούργησαν το σύστημα της «Enochian Magic» (της μαγικής επαφής με μια ιεραρχία αγγελικών όντων), ένα σύστημα μεγάλης σπουδαιότητας που επηρέασε έντονα τα δυτικά εσωτερικά συστήματα στις μαγικές τους εργασίες (όπως το τάγμα της Χρυσής Αυγής “Golden Dawn”). Το έργο A True and Faithful Relation of what passed for Many Years between Dr. John Dee and Some Spirits, που δημοσιεύθηκε το 1659, ήταν η δημοσίευση των ημερολογίων Ντή κατά τη διάρκεια των πειραμάτων του με τον Κέλλυ. Το 1589 χωρίζει με τον Κέλλυ αφήνοντας τον στην Πράγα της -τότε- Βοημίας, στις υπηρεσίες του Αυτοκράτορα Ροδόλφου Β’ -ενός βασιλιά που ήταν αποκρυφιστής και μεγάλος συλλέκτης μαγικών και παράξενων αντικειμένων- ο οποίος πιστεύοντας ότι ο Κέλλυ κατέχει το «Μυστικό των Φιλοσόφων», τον φυλακίζει στην Πράγα, ελπίζοντας ότι θα συμμετέχει στα κέρδη της Μεταστοιχείωσης. Το 1597, ο Κέλλυ προσπαθώντας να δραπετεύσει από το Hněvín Castle στο Most, έδεσε σεντόνια μεταξύ τους έξω από το ψηλό παράθυρο της απομόνωσής του, για να κατέβει τον εξωτερικό τοίχο του κτιρίου, αλλά καθώς κρεμόταν από εκεί, οι κόμποl που ένωναν τα σεντόνια λύθηκαν και ο Κέλλυ έπεσε στο έδαφος από το μεγάλο ύψος του πύργου και σκοτώθηκε.

Ο Ντή ήταν ένας έξοχος μαθηματικός και συνέδεσε τη μελέτη του για τον αριθμό με τους τρεις καβαλιστικούς κόσμους του Δέντρου της Ζωής. Σε στοιχειώδες επίπεδο μελέτησε τον αριθμό σαν τεχνολογία και εφαρμοσμένη τεχνολογία. Στον αστρικό κόσμο, η μελέτη του αριθμού συνδέθηκε με την αστρολογία και την αλχημεία. Τέλος στο υπεραστικό επίπεδο ο Ντή πίστευε ότι είχε ανακαλύψει το μυστικό της εμφάνισης αγγέλων μέσω αριθμητικών υπολογισμών σύμφωνα με την καβαλιστική παράδοση.

Ο Ντή ήταν επίσης συγγραφέας της πρώτης αγγλικής μετάφρασης των “Στοιχείων” του Ευκλείδη[2] και θεωρείται από πολλούς ερευνητές ως ο αληθινός υποκινητής της κινήματος των Ροδόσταυρων (Rosicrucian). Ως αστρονόμος, κατέθεσε έργο που έδινε τη βάση μιας σειράς σημαντικών αλλαγών προς ένα ακριβέστερο ημερολόγιο, το Γρηγοριανό, το 1582. Επίσης υπήρξε υποστηρικτής της ηλιοκεντρικής θεωρίας.

Το πιο σημαντικό του έργο είναι το Μonas Hieroglyphica (1564), μια πραγματεία που γράφτηκε σε δέκα τρεις ημέρες (ο Ελιφάς Λεβί τη θεωρούσε ως το πιο σημαντικό μυστικιστικό σύγγραμμα όλων των εποχών) και υπό το κράτος μιας πνευματικής έκστασης. Το δοκίμιο εξηγεί την ανακάλυψή της μοναδικής ουσίας (ενότητα) που κρύβεται στον εκδηλωμένο κόσμο της πλάνης (Maya) και εκφράζεται ιερογλυφικά ή με ένα σύμβολο. Ο Ντή κάλεσε αυτό το ιερογλυφικό σύμβολο ”Ιερογλυφική Μονάδα”. Με αυτή την μονάδα ο Ντή πίστευε ότι είχε ανακαλύψει τη συνταγή για ένα συνδυασμό των καβαλιστικών, αλχημιστικών και μαθηματικών επιστημών, ο κάτοχος της οποίας θα είχε την δυνατότητα να κινείται πάνω κάτω στην κλίμακα της ύπαρξης, από τα κατώτατα μέχρι τα ανώτατα επίπεδα.

Ο Ντη έγινε καθηγητής στο Κολέγιο του Μάντσεστερ το 1596. Οι κακές φήμες συνέχιζαν και αυξάνονταν γύρω από το όνομά του, ώσπου ο Βασιλιάς Τζέημς ο Α’, γνωστός για τους διωγμούς των μαγισσών της εποχής, ανέβηκε στο θρόνο το 1603, και το 1605 το Χριστιανικό Κολέγιο ανάγκασε τον Ντη να παραιτηθεί από τη θέση του καθηγητή. Ο Ντη έπεσε σε μεγάλη δυσμένεια. Έζησε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του πουλώντας τους σπάνιους τόμους της βιβλιοθήκης του για ένα γεύμα, και πέθανε πάμφτωχος το 1608 στο σπίτι του, στο «σπίτι των θαυμάτων» όπως είχε ονομαστεί, στο Mortlake της επαρχίας Surrey ένα προάστιο λίγο έξω από το Λονδίνο. Το 1575 είχε πεθάνει η πρώτη γυναίκα του Ντη. Η δεύτερη γυναίκα του, η πνευματώδης και αφοσιωμένη Τζέην, πέθανε λίγα χρόνια πριν από το θάνατο του συζύγου της. Το τελικό πλήγμα, ωστόσο, ήρθε όταν η κόρη του Κάθριν πούλησε τα τελευταία βιβλία της βιβλιοθήκης του, γεγονός που τον πλήγωσε υπερβολικά, έπεσε σε μελαγχολία και πέθανε.

Στο Βρετανικό Μουσείο υπάρχει ακόμη και σήμερα μια άθραυστη κρυστάλλινη σφαίρα, την οποία ο Ντη την πήρε από ένα μικρό παιδί που πετούσε μια μέρα έξω από το παράθυρό του, ακούγοντας τον Αρχάγγελο Μιχαήλ που του έλεγε να μη φοβηθεί και να την πάρει…

Αναλυτικό χρονολόγιο της ζωής του Τζων Ντή

  • 1527, 13 Ιούλιου γέννηση του Ντή.
  • 1503 -1566 ο Νοστράδαμος βρίσκεται υπό την αιγίδα της Αικατερίνης των Μεδίκων.
  • 1542 – 1546 ο Ντή σπούδασε ελληνικά, λατινικά, φιλοσοφία, γεωμετρία, αριθμητική και την αστρονομία στο Πανεπιστήμιο του Cambridge.
  • 1546 – Ολοκλήρωση των σπουδών στο Cambridge και λήψη του B.A.
  • 1547 – 1550 Μελέτες και Διαλέξεις στην Ευρώπη.
  • 1548, 24 Ιούνιου έφτασε στις Βρυξέλλες, γνωριμία και συνεργασία με Gemma Frisius και Gerardus Mercator.
  • 1550 ο Ντή ταξίδεψε στην Αμβέρσα.
  • 1552 ο Ντή επέστρεψε στην Αγγλία υπό την αιγίδα του κόμη Pembroke του εν συνεχεία Δούκα του Northumberland.
  • 1552 ο Ντή τίθεται υπό την προστασία του Βασιλέα Εδουάρδου του VI.
  • 1553 ο Ντή γίνεται αυλικός αστρολόγος της Βασίλισσας Μαρίας της I.
  • 1555, 28 Μαΐου ο Ντή συλλαμβάνεται και φυλακίζεται για αίρεση και για μαγεία (πιο συγκεκριμένα για μαντεία ή «υπολογισμό»).
  • 1η Αυγούστου 1555 ο γεννιέται ο Εντουαρντ Κέλλυ.
  • 1555 Αύγουστος ο Ντή αποφυλακίζεται.
  • 1555 – 1587 ο Ντή γίνεται σύμβουλος στην Muscovy Company που δημιουργείται από τον θαλασσοπόρο και εξερευνητή Sebastian Cabot με την σύμπραξη ενός αριθμού εμπόρων του Λονδίνου. Στην εταιρεία χορηγήθηκε το μονοπώλιο του αγγλο-ρωσικού εμπορίου και ο κύριος σκοπός της ήταν η αναζήτηση του Βορειοανατολικού περάσματος.
  • 1555 ο Ντή προετοίμασε τις ναυτιλιακές πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων των χαρτών πλοήγησης για τα ταξίδια στη Βόρεια Αμερική το 1576. Ακόμα εκείνος εκπαίδευσε το πλήρωμα στην γεωμετρία και την κοσμογραφία πριν φύγουν.
  • 15 Ιαν, 1556 – ο Ντή παρουσιάζει τα σχέδια για μια εθνική βιβλιοθήκη στην Βασίλισσα Μαρία – αλλά τα σχέδιο δεν λαμβάνει επίσημη υποστήριξη.
  • 1556 ο Ντή εγκαθίσταται στο σπίτι της μητέρας του στο Mortlake στο, εκεί εγκαθιστά την προσωπική του βιβλιοθήκη.
  • 15η Γενάρη 1559 – Η Ελισάβετ Ι στέφεται βασίλισσα της Αγγλίας και η επιλογή της ημερομηνίας στέψης επιλέχθηκε από ένα ωροσκόπιο που συνέταξε για εκείνη ο Ντή.
  • 1562 ο Ντή στην Αμβέρσα – Στην Αγγλία νομοθετείται το «Witchcraft Statute».
  • 1564 ο Ντή εγκαταλείπει την Αμβέρσα.
  • 1568 ο Ντή διατυπώνει την θεωρία ότι «κάθε αντικείμενο ασκεί δύναμη σε κάθε άλλο».
  • 1568 δημοσιεύει και παρουσιάζει Βασίλισσα Ελισάβετ το Propaedeumata Aphoristica έργο που ασχολείται με τα μαθηματικά, την αστρολογία και τη μαγεία.
  • 1575, 10 Μάρτη η Βασίλισσα Ελισάβετ επισκέπτεται τη βιβλιοθήκη του Ντή στο Mortlake.
  • 1578 ο Ντή παντρεύεται την δεύτερη σύζυγό του, Jane Fromond 23ων ετών με την οποία θα αποχτήσουν οκτώ παιδιά.
  • 1579 – Η μητέρα του Ντή μεταβιβάζει το σπίτι στο Mortlake στον ίδιο.
  • 1581 – Ο Ντή και ο Εντουαρντ Κέλλυ ξεκινούν τα «μυστικά πειράματα» τους. Ο Εντουαρντ Κέλλυ ήταν ένα εξειδικευμένο μέντιουμ που υποστήριξε ότι είναι σε θέση να επικοινωνήσει με αγγέλους και πνεύματα ατενίζοντας σε μια κρυστάλλινη σφαίρα.
  • 1581 ο Ντή αρχίζει να πειραματίζεται με την Αγγελική Μαγεία.
  • 1582, 10 Μαρτίου Ο Ντή και ο Κέλλυ αρχίζουν να λαμβάνουν το «Heptarchia Mystica».
  • 1582 – 20 Μαρτίου Ο Ντή και ο Κέλλυ λαμβάνουν το Ενωχικό αλφάβητο.
  • 1583 – 29 Μαρτίου Ο Ντή και ο Κέλλυ αρχίζουν να λαμβάνουν το «Liber Logaeth»
  • 1583 – 8 Μαΐου Ο Ντή και ο Κέλλυ γίνονται μάρτυρες την προαναγγελίας από τον Άγγελο Uriel του θανάτου της Βασίλισσας της Σκωτίας (αυτό συνέβη το 1587) και του ερχομού της ισπανικής Αρμάδας (αυτό συνέβη το 1588)
  • 1583 – Όχλος καταστρέφει ένα μεγάλο τμήμα της βιβλιοθήκης του Ντή στο Mortlake.
  • 1584 – Ο Ντή και ο Κέλλυ μετακινούνται στην Κρακοβία.
  • 1586 – Ο Ντή και ο Κέλλυ μετακινούνται στην Πράγα
  • 1589 – Ο Ντή επιστρέφει στην Αγγλία.
  • 1589 – Ο Κέλλυ μένει στην Πράγα και ξεκινά δημόσια αλχημικές μεταλλάξεις.
  • 1595 Ο Ντή γίνεται καθηγητής στο Manchester College.
  • 1597 Ο Εντουαρντ Κέλλυ πεθαίνει.
  • 1605 Η Jane (Fromond) Dee και αρκετά από τα παιδιά τους πεθαίνουν από πανώλη στο Μάντσεστερ. Μετά από αυτό το τραγικό γεγονός ο Ντή επέστρεψε για να ζήσει στο Λονδίνο.
  • 1608 Ο Τζων Ντή πεθαίνει την 21η Φεβρουαρίου του 1608.

[1] Ο Ντή λέγεται ότι είχε βρει ένα αντίγραφο του Necronomicon στην Πράγα, από τον αλχημιστή Jacob Eliezer γνωστό ως “μαύρο ραβίνο”, την εποχή που ο Ντή ήταν προϊστάμενος του κολεγίου του Μάντσεστερ μετέφρασε το αντίγραφό του Necronomicon στα αγγλικά. Μετά από το θάνατο του Ντή το βιβλίο πήγε στη συλλογή του Elias Ashmole έπειτα στη βιβλιοθήκη Bodleian στην Οξφόρδη έως ότου κλάπηκε το 1934.

[2] Ο Ευκλείδης από την Αλεξάνδρεια (~ 325 π.Χ. – 265 π.Χ.), Έλληνας μαθηματικός, που δίδαξε και πέθανε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, γνωστός ως ο “πατέρας” της γεωμετρίας.